Kriz, ani ve şiddetli yoksullaşma
Büyük Rus şehirlerindeki yetkililer, talep patlama noktasına ulaşacak derecede arttıkça, yeni yılda ekmek sıkıntısı yaşanması tehlikesiyle karşı karşıya olduklarını söylediler. Birçok tüketici; meyve, sebze, şeker gibi ürünlerin fiyatları geçtiğimiz birkaç ay içinde ikiye, üçe hatta daha fazla oranlara katlandığı için bu ürünler yerine ekmek satın aldı. Bu durum ise, gelirlerin ani ve şiddetli bir biçimde büyük oranlarda düştüğü bir temel üzerinde gerçekleşiyor.
Rus yetkililer, alım gücündeki düşüşün bir yıl içinde % 4 oranında gerçekleştiğini belirtiyorlar. Gerçekte ise bu rakam çok daha yüksek. Yapılan anketlere göre, Rusların % 30’u kendilerini yoksulluk içinde bulunduklarını söylüyorlar.
Putin, çok yakın bir geçmişte televizyonda yapılan bir programda bu durum konusunda öfkeli görünmek istedi. Sorumluluğu, bu durumlarda günah keçisi olarak kullanılan belediye başkanlarının ve valilerin üzerine attı. Onlara, bazı ürünlerin tavan fiyatlarını sınırlandırarak nüfusun alım gücünü korumalarını emretti. Bunun sonucu, örneğin, fiyatı düzenlenmiş şekerin mağazalardan kaybolması oldu. Bu mağazalarda, fiyat düzenlemesi olmadığı için şeker kamışı ve benzeri yüksek kaliteli şekerler yani uçuk fiyatlara satılan şekerlerden başka şeker bulunamaz oldu. Bu, Sovyet rejiminin belirli bir özelliği gibi sunulan “eksiklik” yani piyasada bulunamayan temel ürünler dönemini hatırlatıyor.
Putin televizyonda krizin diğer bir etkisi hakkında hiçbir şey söylemedi: İthal edilen ürünlerin fiyatlarının artmasına neden olan ve ücretleri de (alım gücünün düşmesi konusunda –ÇN-) etkileyen, rublenin hızlanan değer kaybına değinmedi.
Küresel kriz Rusya’yı gözle görülür şekilde vuruyor, etkiliyor: Sanayi üretimindeki sürekli düşüş, petrol ve doğalgaz ihracatındaki gerileme… Sanayi ve hizmet sektörlerinde çalışan milyonlarca emekçi, birkaç ay içinde kendilerini kısmî işsizlikte içinde, maaşlarının yerini alan gülünç derecede düşük ücretlerle buldu. Birçoğu işlerini kaybetti. Gelir kaybı ve sebep olduğu şeyler; küçük ticaret, bağımsız meslekler vb. gibi işlerle uğraşan küçük burjuvazi kadar, işçi sınıfının büyük bir bölümünü de yoksulluğa sürükledi.
İşte, SSCB’nin çöküşünden sonra 1990’lı yıllarda olduğu gibi ücretlerin arttırılması ya da maaşlarını alamayan emekçilerin maaşlarının ödenmesi için yaptıkları grevler bu koşullarda katlanarak artıyor.
Eğer sadece büyük kentler ve işletmelere bakıldığında Aralık ayının ilk 10 günü içinde birçok işçi grevi gerçekleştirildi. Novokouznetsk’deki otomobil fabrikasında ödenmemiş 6 milyon rublelik ücretler için yapılan grev; Oussouri’de bir kağıt fabrikasındaki dört aylık ödenmemiş ücretler konusunda yapılan grev ki bu grevden sonra adalet, çok az rastlanacak bir biçimde işveren aleyhine ceza soruşturması açtı; Rybinsk’de toplu taşıma araçlarında çalışanların yaptıkları grev; Rosneft’de bulunan petrol çıkarma tesislerinde çalışan işçilerin grevi; Vladimir’deki sağlık çalışanlarının grevi ve çeşitli kentlerdeki SAMU (Acil Tıbbi Yardım Servisi) çalışanlarının grevi bunlara örnek teşkil ediyor.
Rus iktidarı, 4 Aralık’ta, kendi aşısı olan Sputnik V ile bir aşı kampanyası başlatarak, sosyal durumun kötüleşen koşullarını insanlara unutturmak istiyor ve aşı kampanyasını Avrupa’da ilk başlatan ülke olmakla böbürleniyor.
Aşının etkisinin ne olacağından başka, Avrupalı müttefikleri tarafından reddedilen ancak Beyaz Rusya devlet başkanı Lukaşenko’nun ülkesinde uygulatmaya mecbur olduğu bu aşı, her zaman için sorgulamalara yol açıyor. Kitleler; virüs karşısında yalnız ve yardımsız bırakıldıklarını, aylarca işverenler ve yetkililerin emirleri ve karşı emirleri arasında savurulduklarını biliyorlar. Salgın tırmanmaya devam ediyor taşra kentlerinden en zengin bölgelere kadar. Örneğin 12 milyonluk nüfusuyla Moskova’da hastaneler ağzına kadar dolu ve artık başka hasta kabul edemiyorlar. Ambulans görevlileri ve sağlık görevlileri bu durumu ifade ediyor ve gidişattan rahatsızlıklarını belirtiyorlar. Bazen de aynı sağlık çalışanları işlerini kaybetmemek ve maaşlarını arttırmak için mücadele ediyorlar. (29.12.20)
