Kâr hırsı öldürür

Ham petrol ve petrolün damıtılmasıyla elde edilen benzinin içinde kurşun bulunmaz. Benzine kurşun sonradan katıldı. Hiç gereği olmayan bu "buluşu" yapan üç büyük şirketti. 1920’lerde ABD merkezli kısa süre sonra uluslararası dev şirketler olan; dünyanın en büyük otomobil üreticisi General Motors, dünyanın ikinci büyük kimya şirketi du Pont ve dünyanın en büyük petrol şirketi Standard Oil-New Jersey. Bugün benzinden kurşun arındırılmıyor, "kurşunsuz benzin" sadece benzine kurşun katılmasından vazgeçilmesinin sonucu. Benzin artık doğal haline döndü, "kurşunsuz" sıfatına gerek duyulmadığı ilk haline.

Benzine kurşun katılması akıl almaz, alçakça ve caniyane bir girişimdi. Çünkü bir ağır metal olan kurşun, 3 bin yıldır zehir olarak bilinmekteydi. Doğrudan sinir sistemini etkileyen kurşun, eski Yunan ve Roma’da suikast amaçlı bir zehir olarak kullanılıyordu. Çocukları, yetişkinlere göre 7 ile 10 kat daha fazla etkiyen kurşunun tehlikeleri bu üç şirketin yöneticileri tarafından çok iyi bilinmekteydi. Hatta deneme üretiminde işçiler zehirlenmiş, seri üretime başlanmasının üzerinden 30 gün geçmeden 5 işçi ölmüştü. Daha sonra ise üretim tesisindeki işçilerin yüzde 80’i ölecekti. Daha beter sonuçlar doğuracağı da biliniyordu:

20. yüz yıl boyunca sadece ABD’de yakılan tahmini 7 milyon ton kurşunun büyük kısmı hâlâ toprakta, havada, suda ve canlıların bedenlerinde varlığını sürdürüyor. Tahminlere göre insanın maruz kaldığı kurşun seviyesi, doğal seviyenin 300 ila 500 misli daha fazla. Kurşun o kadar çok dağıldı ki, yeryüzünde insan üretimi kurşundan etkilenmeyen tek bir toprak parçası veya canlı türü kalmadığı düşünülüyor.

Bu sonuçları doğuracağı bilindiği halde benzine kurşun atılmasının bir zorunluluk olduğu düşünülebilir. h2o kitap tarafından yayınlanan Kurşunlu Benzinin Gizli Tarihi’nde bu nokta açıklığa kavuşturuluyor.

Bugün kurşunsuz benzin kullanılabildiğine göre kurşunun tek çare olduğu savı artık kimseye geçerli görünmez. “O zaman” için zorunluluk olduğu düşüncesi de kitapta anılan alternatiflerle anlamını yitiriyor. Hatta Kurşunlu Benzinin Gizli Tarihi’ni okuyunca kurşunlu benzinin salt kâr için yaratıldığını öğreniyoruz. Benzine kurşun katılması bir buharlı dokuma tezgahı, elektrik motoru, ampul gibi bir buluş değil, uydurmaydı ama patentini almış, yani bir başkası üretemezdi; bir zorunlulukmuş gibi pazarlandı; hiç kimse tehlikesinden dolayı engel olmadı ve milyonlarca insanın hayatına pahasına bu uyduruk “bilgi”den kâr edildi, para kazanıldı.

Böyle bir şey devlet kurumlarının desteği ya da izni olmaksızın mümkün değildir. Destek bazen denetlememek, göz yummak, görmezden gelmektir. Kitapta ABD hükümetlerinin bu yöndeki karar ve eğilimlerini sergilerken bir yandan da bilimin, şirketlerin elinde oyuncak hale getirilişini gözler önüne seriyor.

Kurşunlu benzin üreticisi şirketler bugün dahi kurşunun insan sağlığı için zararlı olduğunu kabul etmiş değil. "Kandaki kurşun oranlarının yüksekliğinin kurşunlu benzine bağlı olduğu kanıtlanmamıştır," savunmasını kanıtlayacak kurumlara, araştırmacılara para yatırıyorlar.