Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi TES işçi sınıfı için iyi ve yeni bir şeymiş gibi gündeme geldi. TES 2026-2028 dönemi Orta Vadeli Program (OVP) ile yeniden gündemde. OVP'de şöyle deniyor : « Otomatik Katılım Sistemi (OKS) işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacaktır. »
Bu hedef 2023-2025 dönemi OVP'de de ayni şekilde yer alıyordu. Hedef olarak da 2025 dördüncü çeyrek konulmuştu. Ama aslında bu işçi sınıfı için bir tuzaktır. Aslında TES yeni bir şey değildir : Tamamlayıcı emeklilik sistemlerinin yaygınlaştırılması hedefi AKP'nin 12 Haziran 2011 seçimleri için hazırladığı « Hedef 2023 » programında vardı. Tabii ki hedefler laftan ibaretti. AKP o zaman enflasyonun tek haneli sayılara ineceğinden ve de kişi başına gelirin 25 bin dolara çıkacağı masalını anlattırdı... Peki 2023'te neleri gördük : kişi başına gelir 13 bin dolar civarında! Gerçek işsizlik yüzde 29 seviyelerinde, gerçek enflasyon ise yüzde 80 seviyelerinde seyrediyor. 11. Kalkınma Planında (2019-2023) tamamlayıcı emeklilik kurumlarının geliştirilmesi hedefi vardı. Planda bireysel emeklilik sistemi (BES) ile bireysel kıdem tazminatı fonunun entegre edileceği açıkça yazıldı. Son olarak da 12. Kalkınma Planında (2024-2028) işveren katkısını da içeren ikinci basamak emeklilik sistemi olarak TES'in kurulacağı hedefi açıkça belirtildi.
Gerçek şu ki yeni dönem OVP'inde yer alan TES, AKP'nin yıllardır gündeminde olan eski hedefinin tekrarıdır. Aslında yapılmak istenen şimdi de var olan ve bireysel emeklilik sistemi kapsamına girişin zorunlu ancak ayrılmanın serbest olduğu otomatik katılım sisteminin (OKS) tamamlayıcı emeklilik sistemine dönüştürülmesidir. OKS ile çalışanlardan yüzde 3 kesinti yapılıyor. Bu kesintiye de devlet yüzde 30 katkıda bulunuyor. Belirli bir süre sistemde kalma karşılığında bu miktar toplu para veya aylık olarak katılımcıya geri dönüyor. Bu sisteme katılım otomatik ancak ayrılmak mümkün. Sistemde kalma zorunluğu yok.
İşte TES aslında bu sistemin genişlettirilip zorunlu hale gelmesi demektir. « İddia ise « ikinci emekli aylığı » ödeneceği!
Ancak 2017'de başlayan OKS'nin « istenen » sonucu verdiğini söylemek mümkün değildir. Çünkü Güncel Emeklilik Merkezi verilerine göre OKS'ye toplam 21.7 milyon katılımcı giriş yapmasına rağmen bunların büyük bir çoğunluğu sistemde kalmadı. Şu anda sistemde 7.7 milyon katılımcı vardır. Toplam fon büyüklüğü ise 116.4 milyar TL civarındadır. Kişi başına ortalama fon büyüklüğü 15 bin lira civarındadır.
OKS haklı bir şekilde çalışanlar tarafından benimsenmedi. Benimsenmeyen OKS yerine şimdi de AKP hükümeti bir sürü masal anlatılarak TES'i getirmeye çalışıyor.
Patronlar TES'in kendilerine yeni yük getirmesini istemediklerini açıkça ifade ettiler. Bu nedenle de ek prim ödemeyecekler. İşçiler ve sendikalar da ek prime karşı çıkacaklar. Bu durumda geriye tek kaynak kıdem tazminatı kalıyor.
Sonuç itibarı ile kıdem tazminatının bir bölümüne el konulması olasılığı yüksektir. TES ya kıdem tazminatına veya işçinin cebine çekme planıdır. Bu nedenle de işçi sınıfı zaman kaybetmeden bu konuyla yakından ilgilenmeli ve harekete geçerek sendikalara da gerekeni yapmaları için baskılar yapmalıdırlar. Eğer sendikalar yan çizerlerse o zaman işçi sınıfı üretimden gelen gücünü kullanmalı. (29.09.25)