İşçi ve emekçiler, özellikle son aylarda ay sonunu getrimez oldular. Bu yüzden, tepkiler ve eylemler giderek artıyor. İzmir, Gebze, Çankırı gibi bir çok kentte, insanca yaşam koşulları, ücret artışı ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi için yapılan mücade-leler giderek artıyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in ekonomik programına göre « ücretlere Temmuz ayında zam yok » ve kemerler daha da sıkılacak. Bu programdan güç alan patronlar ise Toplu İş Sözleşmeler’inde (TİS) resmi enflasyonu ileri sürüyor, « ücretler artarsa enflasyon patlar » yalanına sarılıyor ve ücretlere zam yapmayı reddediyorlar. Çok sıkışırlarsa da, devlete sığınıp, onun polis, tutuklama, mahkeme gibi olanaklarını kullanarak, işçi ve emekçileri sindirmeye çalışıyorlar.
İşte bu mücadelelere, Evrensel Gazetesi’nin tanıklığıyla birkaç örnek :
Yolbulan Metal Mücadelesi :
Özçelik-İş’in örgütlü olduğu Yolbulan Metal’de, TİS görüşmelerinde, işçiler yüzde 130’luk bir zam talep ederken, patron yüzde 50’lik bir artış dayattı. Düşük zammı kabul etmeyen işçiler greve başladılar. 260 işçinin çalıştığı, 200 işçinin TİS kapsamında olduğu Yolbulan Metal’de bir süredir devam eden 4. dönem TİS görüşmelerinde patronun işçilere dayattığı bir yıllık zam oranı resmi enflasyonu bile bulmadı. İşçilerin ücretleri 19 bin ila 19 bin 500 lira arasındayken, patronun zam önerisi ilk 6 ay için yüzde 50, ikinci 6 ay için yüzde 15 oldu. Yüzde 130 talep eden Özçelik-İş, taban ücretlerinin en az 30 bin lira olmasını ve 90 günlük ikramiye istedi. Sözleşmede anlaşma sağlanamaması üzerine Yolbulan Metal işçileri greve başladı.
Purmo Metal
İzmir’de Birleşik Metal-İş Sendikası’nın örgütlü olduğu, Finlandiya sermayeli Purmo Metal’de, 100 işçi çalışıyor. İşçiler yüzde 120 zam taleplerinin kabul edilmemesi nedeniyle 45 gündür grevde bulunuyor.
Lezita
İzmir’de 3 bin işçinin çalıştığı Abalıoğlu Lezita Fabrikası’nda çalışan işçiler, Öz Gıda-İş Sendikası’nda örgütlendi. Patron sendikayı kabul etmeyince, grev başladı. Grevi kırmak için yurt dışından işçi getirildi, polis işçilere saldırdı. İşçiler 107 gündür mücadele ediyorlar.
Mersen
Gebze’de, Birleşik Metal-İş Sendikası’nın örgütlü olduğu Mersen’de 61 işçi çalışıyor. Fransız sermayeli şirketin patronu toplu sözleşme masasına oturmadı. İşçiler 64 gündür grevlerini sürdürüyorlar.
Sumitomo
Çankırı’da bulunan Sumitomo’da 2 bin 400 işçi çalışıyor. Petrol-İş Sendikası’nın örgütlü olduğu fabrikada toplu sözleşmede anlaşma sağlanamayınca işçiler 24 gün önce greve başladı.
Kristal Yağ
İzmir’de 160 işçinin çalıştığı Kristal Yağ Fabrikası’nda Tekgıda-İş Sendikası’nın üyesi işçiler, ücretlerinin 35 bin liraya çıkarılmasını istediler. Patron kabul etmeyince grev başladı. İşçiler 11 Haziran günü greve başladılar ve o günden beri de grevdeler.
Novares işçilerinin mücadelesi
Kocaeli’de bulunan 180 işçinin çalıştığı Novares’te, işçiler üç günlük grevin ardından anlaşma sağlayarak, yeni sözleşmeye imza attılar. Novares’te ortalama ücret brüt 49 bin lira seviyesine çıktı. 2 yıl süreli, yıllık zam oranıyla imzalanan sözleşmede işçiler ilk yıl için ortalama yüzde 139 zam aldı, ikinci yıl ise enflasyon oranına göre bir zam yapılacak.
İşçilerin kararlılığı ve birlikteliği, patrona geri adım attırırken, onların kısa sürede kazanmalarını sağladı. Fransa sermayeli bu fabrikada, işçiler patronun bütün oyalamalarına rağmen, sendikalarıyla birlikte, kararlı davranarak mücadeleyi kazandılar.
Tekno kauçuk’ta yüzde 100 zam
Petrol-İş Sendikası Gebze Şubesi’nin örgütlü olduğu Tekno Kauçuk’ta, iki yıl süreli, 6 aylık zam oranıyla imzalanan sözleşmede, işçiler ilk altı ay için yüzde 100 zam aldı. En düşük işçi maaşı sosyal haklar hariç, brüt 42 bin liraya yükseldi. Sosyal haklara yüzde 82 ile yüzde 417 arasında değişen oranlarda zam yapıldı. Bu zamlarla birlikte sosyal hakların ortalama artış oranı yüzde 200’ün üzerine çıktı. Sözleşme öncesi 21 bin lira olan maaşlar, bu yılın ilk 6 ayı için 42 bin liraya, ikinci 6 ayı için 54 bin liraya yükseldi. Üçüncü ve dördüncü aylar için ise, enflasyona göre, 2 puan artış elde edildi.
Belediye grevleri
31 Mart’ta yapılan yerel seçimlerden sonra birçok belediyede başlayan işten atma furyası nedeniyle, yüzlerce işçi işsiz kaldı. İzmir Büyükşehir Belediyesi, Menemen Belediyesi ve Çiğli Belediyesi’nde işten atılan işçiler, işe geri alınma talebiyle direnmeye başladılar.
CHP’nin yönettiği Ceyhan Belediyesi’nde 287, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde 116, Dikili Belediyesi’nde 16, Çiğli Belediyesi’nde 147, Tepebaşı Belediyesi’nde 55, AKP’nin yönettiği Menemen Belediyesi’nde 400, Altındağ Belediyesi’nde 70, MHP’nin yönettiği Çankırı Belediyesi’nde ise 15 işçi işten atıldı.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İzdoğa ve İzelman şirketlerinden atılan Genel-İş ve Belediye-İş Sendikaları’nın üyeleri olan işçiler, Çiğli Belediyesi’nden atılan Genel-İş ve Menemen Belediyesi’nden atılan Belediye-İş sendikalarının üyeleri olan işçiler, işe geri alınma talebiyle direnişlerini sürdürüyorlar.
***
Yukarıdaki örneklerde açıkça görüldüğü gibi, işçiler birleşip, ürtimden gelen güçlerini kullandıklarında, en azından belirli ekonomik haklar kazanabiliyorlar. Ancak zam almayı başaran işçi ve emekçilerin çok dikkatli olmaları, mücadeleyi elden bırakmamaları gerekiyor. Çünkü bu ekonomik koşullarda, artan enflasyonla, döviz fıyatlarındaki dalgalanmalarla, Erdoğan ve ikti-darının kaynak ararken çare olarak kitlelerin ceplerindekileri almalarına yarayan, sık sık yapılan zamlarla, patronlardan zorla alınan ücret zamları sıfırlanıveriyor.
Aslında işçi ve emekçilerin, patronlara « eşel mobil » sistemini, yani ücretlerin enflasyon ve hayat pahalılığı, yoksulluk ve açlık sınırlarına göre, her defasında yeniden ayarlanmasını dayatmaları ve kabul ettirmeleri gerekiyor.
(30.06.24)