Ekim 1973 Kippur savaşı

6 Ekim 1973 günü, Yahudilerin bayram günü, Mısır ve Suriye orduları İsrail’e saldırdı ve dördüncü İsrail-Arap çatışmasını başlattı. Mısır ve Suriye, 1967’de Altı Gün savaşı sırasında kaybettikleri toprakları geri almaya çalıştı.

Savaş Arap ordularının mağlubiyetle sonuçlanmasına rağmen Mısır, Amerika öncülüğünde yürütülen barış anlaşmasında kaybettiği toprakların bir kısmını geri aldı. Ancak bu anlaşma ne İsrail yönetiminde yaşayan Filistinlilerin konumunda ne de komşu ülkelerde mülteci olarak yaşayan Filistinlilerin konumunda bir değişiklik sağladı.

1967’nin sonuçlarıyla başlayan bu savaş İsrail’in geniş topraklara yayılmasını sağladı. Süveyş Kanalı’nın doğu yakası bundan sonra İsrail ordusunun kontrolünde gemi seferlerine kapalı olacaktı. Golan tepeleriyse Suriye’nin elinden alındı. Kudüs’ün doğu parçası ve Gazze şeridi ilhak edilecekti. Yeni bir Filistinli mülteci akını, 1948’den beri Filistinli mültecilerle dolan kampları daha da kalabalıklaştırdı.

Mısırlı ve Suriyeli yöneticiler, işgal altında olan Filistin topraklarını geri vermek istemiyorlardı. Onlar başta ABD olmak üzere büyük güçlere, İsrail’e 1967’de elde ettiği topraklardan geri çekilmesi için baskı yapmaya zorlayabilme düşüncesindeydiler. Filistin halkının İsrail’den bağımsızlığını kazanması gibi söylemleri öne çıkarmalarına rağmen tek hedef buydu.

Savaşın ilk üç günü, Arap orduları için başarılı geçti. Mısır orduları Süveyş Kanalı’nı aştı, Suriye birlikleri, Golan tepelerinde ilerledi ve bu durum İsrailli yöneticiler arasında paniğe yol açtı. Ancak daha sonrasında büyük güçler ve NATO, Arap yöneticilerini ateşkese zorladı. ABD müttefiki İsrail’in yanında yer aldı ve İsrail’in ilk günlerde kaybettiği yerleri geri alabilmesi için hava desteği sağladı. Sovyetler Birliği ise Arap devletlerinin yanındaydı ancak bu, İsrail’in ilerlemesini durdurmadı. İsrail’in Suveyş Kanalı’nda ilerleyip Mısır ordusunu kuşattığı sırada, Birleşmiş Milletler devreye girerek, 22 Ekim’de tarafları ateşkes
ilan etmeye zorladı.

Yenilgiye rağmen bu savaş, Arap yöneticilere bir parça da olsa saygınlık kazandırdı. İlk kez Arap orduları, İsrail ordularını geriletmişti. Arap ülkeleri kendi aralarında dayanışma gösterdi ve diğer Arap ülkeleri de Mısır ve Suriye ordularını güçlendirdi. Buna karşılık İsrail’de, İşçi Partili hükümet, ilk günlerdeki geri çekilmeden dolayı suçlandı ve İsrail’deki bu süreç, sağ partilerin güç kazanmasına, birkaç yıl içinde iktidara gelmesine olanak sağladı.

Ancak İsrail’in işgali altındaki topraklardaki halk için yani Gazze’deki, Kudüs’teki Filistinliler için hiçbir şey değişmedi. Amerikan başkanı Jimmy Carter’ın denetimi altında 5 yıl sonra imzalanan anlaşma ile Mısır, Sina’yı geri alabildi ama bu, Filistinlilerin sırtından oldu. Dönemin Mısır devlet başkanı Sedat, ABD ile ittifak yapıp 1967’de kaybettiği toprakları geri alabildi ama bedel olarak artık İsrail devletine karşı çıkmayacağı sözünü verdi.

İsrail devletinin baskısı altındaki Filistinlilere gelirsek, sonuç ne olursa olsun, onların özgürlüğü, Arap yöneticilerinin hedefi olmadı.

Kippur Savaşı’nın kırkıncı yılında Filistinliler, İsrail işgaline hiç olmadığı kadar maruz kalıyorlar.