Kosova : Hiçbir sorunu çözmeyen bağımsızlık

Resmen Sırbıstan’ın bir eyaleti olan Kosova 17 Şubat günü bağımsızlığını ilan etti. Nüfusun yüzde 90’ının oluşturan Kosova Arnavutları, Sırp hakimiyetinden kurtuldukları için sevinç duygularını ifade ettiler. Bu olay Yugoslavya’nın parçalanma tarihinde yeni bir olgudur ve büyük bir ihtimalle sonuncusu da değil.

İkinci Dünya Savaşından sonra Komünist Partisi ve Tito önderliğinde ortaya çıkan Yugoslavya, Balkanlarda var olan eski milliyetçi ve küçük çaplı ulusal zıtlıkları bir ölçüde aşmayı başarmıştı. Ama Tito rejimi sonrasında farklı federal cumhuriyet yöneticileri, çoğu zaman Batı Avrupalı büyük güçlerin kendi çıkarlarını göz önünde bulundurarak onları birbirlerine karşı kışkırtmaları sonucu, milliyetçi duygularla oynama yarışına girdiler. Bunun ürünü çatışma, savaş ve vahim sonuçlar getiren parçalanmalar oldu.

Tabii ki Kosova Arnavutlarının ulusal istekleri çok eski tarihlere dayanıyor ama Sırbıstan’da Miloseviç’in iktidara gelip Sırp milliyetçiliğini körüklemesi Kosovayı Sırplaştırma girişimleri Arnavutların milliyetçi duygularını daha da körükledi ve 1998-1999 yıllarında Sırp askerler ile UÇK (Kosova Kurtuluş Ordusu) arasında çatışmalar yaşandı. Miloseviç Kosovalı Arnavutları bağımsız Arnavutluğa doğru sürmek için "etnik temizleme" yaptı. Batılı güçler ise, önce sessiz kalarak suç ortaklığı yaptılar, sonra da Sırp ve Kosova yöneticileriyle barış amaçlı görüşmeler düzenlediler. Bu görüşmelerin başarısızlıkla bitmesinin suçunu Sırp yöneticilerine yükleyip NATO askerleri bölgeyi bombaladı. Bombalamalar, bütün bölge halklarına feci sonuçlar getirdi, bir çok insan evini terk etmek zorunda kaldı ve Kosova üzerinde Birleşmiş Milletler himayesinde yönetim oluşturuldu. Bu idare, milliyetçi çatışmaları ve ülkenin geri kalmışlığı dahil hiçbir soruna çözüm getirmedi. 2004’te çoğunluk Arnavutlar ile bazı bölgelerde yoğunlaşmış azınlık Sırplar arasında çok şiddetli çatışmalar oldu. Azınlıktaki Sırplar haklı olarak geleceklerinden kaygı duyuyorlar. Yoksul olan bu bölgede göreceli olarak ender bulunan yer altı madenleri vardır. Ama savaş ve bakımsızlık yüzünden mevcut altyapı çok bozuldu, öyle ki elektrik kesintileri çok sıklaştı. Birleşmiş Milletler’in girişimleri hiçbir sonuç vermedi. Bir ara bölgenin sorumlusu olan Bernar Koucher (şimdiki Fransa Dışişleri Bakanı) bile vaat edilen yardımların verilmediğini söyledi. Bu nedenle bombardımanların yol açtığı yıkımlar tamir edilmedi. Üstelik verilen yardımların önemli bir kısmı ise, yolsuzluklar vasıtasıyla bazı kişilerin cebine gitti. Tarım iflas etti, işsizlik yüzde 46’ya çıktı. Ekmek dahil temel gıda maddeleri ateş pahası oldu. Ücretler 200 avro civarında kaldı ve bu nedenle de insanların çoğu yaşamlarını devam ettirebilmek için göç etmeyi tercih ediyor.

Şimdi Kosovalılar "bağımsız" bir ülke ve hükümete kavuştular. Ama yoksul kitlelerin çıkar ve sorunları bu hükümetin ilgi alanında değil. Hükümet başkanı Haşim Taci eski bir gerilla önderidir. Sırp askerlerine karşı verdiği silahlı mücadelede mali kaynak elde etme amacıyla mafya işlerine girmiş olmakla suçlanıyor. ABD’nin yardımıyla Haşim Taci "saygın" bir politikacı görünüşü kazandı ve ABD 1999’dan itibaren onu destekledi. Haşim Taci’nin destek alanının bir kısmının kirli işlerle ilgili olması destekçilerini rahatsız etmiyor.

Yıllar boyunca Sırp milliyetçiliği baskısı altında ezilen Kosovalıların haklı isteklerine bir cevap olarak bağımsızlık görülüyor. Ama bu çözüm, özellikle de oluşan hükümetle gerçekleşmeyecek. Balkanlarda her zaman olduğu gibi bağımsızlık yeni bir sorunu, yani Kosova’daki Sırp azınlığın ezilmesini körüklüyor. Yeni çatışmalara yol açacak bütün tohumlar ekilmiş durumda. LO (22.02.08)