İngiltere : Muhafazakârlar yeniden iktidarda
İngiltere’de 6 Mayıs seçimleri İşçi Partisi’nin 13 yıldan beri devam eden iktidarına son verdi. İşçi Partisi’nin seçim yenilgisi beklenir bir şey olmasına rağmen, Gordon Brown hükümetinin istifa etmesi için 5 gün süren çetin pazarlıklar gerekti. Şimdi başa geçen yeni hükümet, 45 yıldan bu yana ilk defa tek başına bir muhafazakar hükümet değil. Muhafazakar lider David Cameron yönetiminde olan Muhafazakar Parti ile Liberal Demokrat Parti ortaklığında bir hükümettir.
İngiltere tarihinde ender olarak seçimin tek başına bir partinin kazanmadı. İşçi Patisi bu seçimde sadece yüzde 29 oy ile 258 sandalye kazandı (91 sandalye kaybetti). Geçen seçimlerde yüzde 35.2 oy almıştı. Muhafazakarlar ise yüzde 32.3 yerine yüzde 36.1 oy ile 97 sandalye kazanarak toplam 306 sandalye elde ettiler. Ancak Muhafazakar Parti çoğunluk için gereken 326 sandalyeyi kazanamadı.
Sonuç itibarıyla Muhafazakarlar kamuoyu yoklamalarının açıklamış olduğu büyük zaferi elde edemedi (2005’te) İşçi Partisi’nin 35.2 oy oranı ile elde ettiği sandalye sayısından 43 tane daha az elde etti.
Ancak bu sonucun esas nedeni başkadır. Muhafazakarlar kırsal bölgelerde geleneksel oy oranlarını yakalamalarına rağmen kentlerde böyle bir başarı elde edemedi. Örneğin Birmingham, Liverpool, Leeds, Glasgow ve Newcastle, önemli farkla İşçi Partisini destekledi. Hatta büyük Londra bölgesinde Muhafazakarlar 28 ve işçi Partiler 38 sandalye kazandı. Halbuki genellikle Muhafazakarlar seçimleri kazandıklarında, Londra bölgesinde çoğunluğu da kazanırlardı. Bu ayırım oy kullanmayanlar konusunda da görülüyor. Genelde oy kullanmayanların oranı azalmasına rağmen (yüzde 38.6’dan yüzde 34.9’a düştü) büyük yerleşim bölgelerinde değişmedi ve hatta bazı yerlerde artış bile gösterdi. Bir de 1997’de İşçi Partisi’ne oy veren kent küçük burjuva seçmenlerin önemli bir kesimi büyük oranlarda yeniden Muhafazakarlara dönmedi. Bir de 1979’da Thatcher belirli oranlarda işçi çevrelerinden de oy almayı başarmış olmasına rağmen bu defa Muhafazakarlar böyle bir şey elde edemedi.
Bu seçimlerde yaşanan başka anlamlı bir olay da yaklaşık dörtte bir yerel seçimlerin yapıldığı yerlerdeki sonuçlara göre Muhafazakarların sandalye sayısında 123 azalma olurken, İşçi Partisinden seçilenlerin sayısında 420’lik bir artış olmasıdır.
Ancak son aylardaki seçim kampanyası göz önünde bulundurulduğunda bu sonuçlar hiç de şaşırtıcı değil. Bu üç büyük parti temel günlük sorunlarda, özellikle krizle ile ilgili olanlarda, sermayeye uşaklık etmek için ve krizin bedelini emekçilere ödetmek için aralarında yarışıyorlardı. İntikam almak hırsını gizleyemeyen Muhafazakar Parti’nin tutumu ise bir kısım çevrelerin hoşuna gitmemiş olacak ki ona oy vermekten vazgeçtiler. Seçim kampanyası insanlara seçimin fazla bir işe yaramayacağı izlemini vermiş olmalı ki ilgi fazla yoktu. Üstelik Muhafazakarların küstah davranışları belirli işçi çevrelerinde hoşnutsuzluklara ve son iki yıl krizle ilgili uygulamalarına rağmen İşçi Partisi bu durumda “beterin” iyisidir diye algılandı.
Seçimden sonra partiler arasında yapılan pazarlıkların da gösterdiği gibi bu siyasetçiler arasında fazla bir fark yoktur. Örneğin Gordon Brown seçim yenilgisini kabul etti, ama iki diğer parti arasındaki pazarlığın devam ettiği günlerde onların da onayı ile bütçe açığını azaltmak için kemer sıkma karaları almaktan çekinmedi. Liberal Demokrat Parti ise elde ettiği 57 sandalye sayesinde başbakanı belirleme kozunu kullanarak siyasi ödün almak girişiminde bulunmadan daha fazla sandalye elde etme pazarlığı yaptı.
En sonunda Muhafazakarlar daha çok ödün verdi ve Liberal Demokrat Parti hükümette 5 bakanlık olmak üzere onlarca sandalye elde etti.
Cameron ise hemen ilk önceliğinin bütçe harcamalarında 7 milyar avroluk bir kesinti yapacağını açıklamak oldu. Bunu nasıl uygulayacağını ileride göreceğiz. Ancak bu konuda İşçi Partisi’nin şimdiye kadar uyguladığı siyaseti devam ettireceği kesindir. Özellikle de kamu sektöründe on binlerce istihdam azaltılması yapılacak. Yani yeni hükümetin başında olanlar değişti. Ama emekçilere karşı yapılan saldırılar devam edecek. LO (14.05.2010)
