Tahıl ürünleri : spekülasyon ve açlık riski
Şu kriz ortamında gıda maddeleri ile ilgili yaşanan kıtlıklar ve açlık tehditleri yoksul ülkeleri etkilemeye başladı bile.
Cezayir, Fas ve Mısır’da kıtlık tehlikesi dolayısıyla tahıl ürünlerine doğru bir akın oldu. Birleşmiş Milletler kurumları bu durumdan endişelenip üretici ülkelerle iletişime geçerek bu ülkelerin ihracatlarında sınırlamalar getirdi ve kıtlıklara yol açmamasını istedi. Ama spekülatörler, tam aksine bunu bir fırsat olarak görüp büyük vurgunlar yapmaya çalışıyorlar.
Bu spekülasyon tiyatrosu, buğday ürünleri üzerinde çok eskilerden beri oynanan oyunlara dayanıyor: kıtlık dönemlerinde buğday veya tahıl depolarına sahip kişiler ilk aşamada ürünlerini saklıyor, ardından kıtlık nedeniyle fiyatlar zirve yapınca fahiş fiyatlara ürünlerini pazara sürüyorlar. İşte bugün yaşananlar da aynen böyle.
Dünyanın en büyük buğday üreticisi olan Rusya’nın bu yıl buğday stoğu çok yüksek seviyelerde ve şimdiden Ocak ayı başından itibaren buğday ihracatını 6 aylık bir süre boyunca kısıtlayacağını duyurmaya hazırlanıyor. Buna gerekçe olarak da Rusya, ülkenin gıda güvenliğini sağlamak zorunda olduğunu ileri sürüyor. Ama spekülatörlerin esas amacı dünyada suni bir kıtlık ortamı yaratarak fiyatların tavan yapmasını sağlamak.
Geçen ilkbahar döneminde bir yandan bazı yoksul ülkeler stok yapmaya başlarken diğer yandan Rusya Haziran ayı sonuna kadar 7 milyon ton buğday ihraç etmeyi kabul etmişti. Ama Rusya Nisan ayı sonunda bütün buğday stoklarını sattığını duyurdu. Basının yaptığı bazı açıklamalara göre, Rus spekülatörler buğday ithalatı yapan yabancı tüccarlar kılığına girerek 2 gün içerisinde 3 milyon ton buğday satın aldılar. Bunun sonucu olarak Rusya’nın yaptığı buğday ihracatı aniden durdu; böylece dünya pazarında bir kıtlık oluştu ve beklendiği gibi fiyatlar zirve yaptı. Bu yalnızca bir örnek
Nisan ayından bu yana tüm tarım ürünlerinin fiyatı ortalama yüzde 30 zamlandı. Artık tarım için en küçük bir olumsuz hava raporu –örneğin Avrupa’da yağışların azalması veya Asya’da sel felaketleri vb.- fiyatları aniden tırmanışa geçiriyor. Gıda ürünlerinin fiyatları dünya finans çevrelerindeki spekülasyon alanında en çok kullanılan olanaklarından birisi. Özel sektör spekülatörlerinin kısa zamanda devasal vurgunlar yapabilecekleri böyle bir ortamda, gıda spekülasyonlarının sonucu olarak milyonlarca insanın açlıktan öleceğini ifade etmenin onları vurgundan vazgeçireceğine inanmak zor.
Tarihte 1873 yılında, Fransız Devriminin “Baldırı çıplaklar” hareketi kıtlık ortamında silahlı birlikler toplamış ve Azami Fiyat Kanunu diye bir kanun oluşturarak temel gıda maddelerinin fiyatlarını denetim altına almışlardı.
Bugün böyle bir uygulamayı dünya seviyesinde uygulayabilmek için tüm dünyada emekçilerin iktidarı gerekli. (27.11.2020)
