“Ülkemiz yakın ve uzak, dost ve düşman uluslar tarafından soyuldu, çalındı, tecavüze uğradı, katledildi”. Bu sözlerle Trump, ABD gümrük vergilerinde yeni, acımasız ve büyük bir artış ilan ederek tüm dünyaya ticaret savaşı ilan etti.
"Ülkemiz tamamen farklı olacak. İşçiler ve herkes için harika olacak" diye ekledi. Şimdilik, işçiler muhteşem bir fiyat artışıyla yüzleşmek zorunda kalacaklar! Örneğin yurtdışında üretilen otomobiller 6.000 ila 10.000 dolar arasında daha pahalıya satılacak. Bu durum pek çok mal için geçerli olacak, çünkü tüm ithalat yerel üretimle eğiştirilemez.
Enflasyona ek olarak, açıklamadan bu yana tüm borsalar düştüğü için finansal bir çöküş yaşanabilir. Emekliliği hisse senedi fiyatlarına bağlı olan Amerikalı işçiler için bu bir felakete dönüşebilir.
ABD ekonomisi dünyanın geri kalanıyla o kadar iç içe geçmiş durumda ki birçok Amerikan şirketi bu vergilerden etkilenecek. Ürünlerini Asya’da üreten Nike, Apple ve Dell ya da Meksika ve Kanada’da montaj fabrikaları ve çok sayıda taşeronu olan Ford ve General Motors için durum böyle olacaktır.
Bazı ekonomi uzmanları Trump’ın “ekonomik saçmalıklar çağını” başlattığına inanıyor. Eğer mesele sadece Trump ve onun megalomanisi olsaydı, işler daha basit olurdu, çünkü Trump ölümsüz değilve Beyaz Saray’ı sonsuza kadar meşgul etmeyecek. Sorun daha derin. Sorun, çıkmaza giren ve içindeki çelişkilerin patladığını gören kapitalist sistemin kendisinden kaynaklanıyor.
Amerikalı kapitalistler dünyanın en zenginleri olsalar da ve daha önce görülmemiş miktarlarda sermaye biriktirmiş olsalar da, ödeme gücü olan pazarların sınırlarına dayanmış durumdalar.
Bu büyük burjuvazinin elinde biriken milyarlarca sermaye, en fazla kârı elde etmek için yatırım yapacak bir yer bulmalıdır. Bunun için de tüm dünyaya yayılabilmeli, sömürebilmeli, hükmedebilmeli ve yağmalayabilmelidir. Hammadde, enerji ve nadir toprak kaynaklarının çıkışını ve tedariğini sağlamak için rakiplerini sürekli olarak etkisiz hale getirmeli ve hatta bastırmalıdır.
Bu, dünyanın tüm kapitalistleri için bir gerekliliktir ve her biri kendi ulusal devletine ve liderlerine bu konuda güvenebilir. Trump Kanada’yı ya da Grönland’ı ilhak etmekten bahsettiğinde, bu sadece bir retorik değildir. Ortada gerçek meseleler var: Kuzey Kutbu’ndaki madenler, hidrokarbonlar ve ticaret yolları.
Kapitalizm eskidikçe, pazarlar daha doygun hale geliyor, dünya kapitalistleri birbirlerinin ayak parmaklarına daha fazla basıyor ve burjuvazinin liderleri egemenlik arzularını tatmin etmek için daha saldırgan, alaycı ve çaresiz hale geliyor. Trump bu eğilimin somutlaşmış halidir. Onun politikasının bir mantığı var: Amerikan emperyalizminin mantığı.
Gümrük vergilerini arttırarak, büyük sopayı çıkardı ve rakiplerinin kolunu bükmek istiyor. İndirimler ve muafiyetler elde etmek için ülke ülke, hatta şirket şirket müzakereler yapılacaktır. Ancak, henüz kimsenin tam sonuçlarını ölçemediği korumacılık ateşini gerçekten de hızlandırdı.
Kesin olan şu ki, korumacılık ticaret savaşını durdurmaz, daha da şiddetlendirir. 1930’larda gümrük vergilerinin arttırılması dünya ticaretinin çöküşünü hızlandırmış ve kapitalist dünyayı, insanlığı İkinci Dünya Savaşı’na götürecek olan Büyük Depresyon’a sürüklemiştir.
Evet, endişelenmek için bir neden var. Burada bize karşılık vermemiz gerektiği, Avrupa Birliği’nin birkaç ay önce Çin’e karşı aldığı önlemlerin ardından ABD’ye karşı da korumacı önlemler alacağı söyleniyor. Avrupa Birliği’ndeki bölünmüşlük göz önünde bulundurulduğunda, bunun ne anlama geldiğini göreceğiz.
İşçiler olarak bu tırmanışta kaybedecek her şeyimiz var. Eğer yöneticilerimiz savaşırsa, bu işlerimizi savunmak için değil, Trump ve milyarder arkadaşlarının ABD’de yaptığı gibi burjuvazinin karlarını ve çıkarlarını savunmak için olacaktır.
Kapitalistler pastayı bölüşmek için birbirleriyle savaşıyorlar. Hatta savaşa bile hazırlanıyorlar. Ancak dünyanın dört bir yanındaki emekçileri sömürmek ve onların sırtından geçinmek konusunda birleşmiş durumdalar. Evet, işçilerin uluslararası gücüne güvenerek toplumun yönetimini onlardan almak ve bizi duvara çarpmalarını önlemek mümkün olacaktır!
7 Nisan 2025 şirket bültenleri (LO, 09.04.25)