Asgari Ücret İnisiyatifi, önümüzdeki hafta başlayacak görüşmelerle belirlenecek olan 2026 yılı asgari ücretine ilişkin Kadıköy'de eylem gerçekleştirildi.
Yapılan açıklamada, “asgari ücretin tüm ücretleri aşağıya çeken ortalama ücrete dönüştüğünü” belirterek “Yaklaşan görüşmeler, sadece asgari ücretlilerin değil, emeğiyle geçinen herkesin ortak meselesidir. Görüşmeler yaklaşırken, sürecin yine emekçinin aleyhine işleyeceğinin ilk işaretleri görülüyor. Emekçiler ve bu ülkenin yok sayılan tüm kesimleri olarak, bizi yoksullukta eşitleyen bu gidişatı birlikte değiştireceğiz” denildi.
Çok sayıda siyasi partinin ve demokratik kitle örgütünün imzacısı olduğu Asgari Ücret İnisiyatifi , Birleşik Siyaset, Çaycuma Gönüllüler Platformu, Dayanışma Datça, DEM Parti Emek Komisyonu, Emek Partisi, Emekçi Hareket Partisi, Enternasyonal Dayanışma, Jineps Gazetesi, Muğla su inisiyatifi, Sinop Nükleer Karşıtı Platform Derneği, Sosyalist Dayanışma Platformu, Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi, Türkiye İşçi Partisi, TÜKODER- Tüketiciyi koruma Derneği, Tüm Emeklilerin Sendikası, Toplumsal Özgürlük Partisi ve Yeşil Sol Partiden oluşuyor.
İnisiyatifin önümüzdeki hafta başlayacak görüşmeler neticesinde belirlenecek olan 2026 yılı asgari ücretine ilişkin Kadıköy'de gerekleştirdiği eylemde, ortak basın açıklaması okundu.
Asgari ücretin, işsizlik ödeneğinden emekli maaşına, SGK pirimi ve evde bakım ücretine kadar pek çok alanı etkilediğinin vurgulandığı açıklamada, Asgari ücret artık tüm ücretleri aşağı çeken kuruluş. Ortalama ücrete dönüşmüştür. Bu nedenle yaklaşan görüşmeler sadece asgari ücretlilerin değil, emeğiyle geçinen herkesin “ortak meselesidir” denildi.
“Enflasyonla mücadelenin faturasının, açlığa ve yoksulluğa mahkum etmek pahasına milyonlarca emekçiye ödetilmesini kabul etmiyoruz. Emekçiler, emekliler ve bu ülkenin yok sayılan tüm kesimleri olarak bizi yoksullukta eşitleyen bu gidişatı birlikte değiştireceğiz” denilen açıklamada, Asgari Ücret İnisiyatifinin talepleri, “asgari ücretin işçi ailesinin geçimi esas alınarak insan onuruna yaraşır bir düzeye çıkarılması, milli gelir ve gerçek enflasyon baz alınarak yılda dört kez güncellenecek şekilde belirlenmesi, gelir dağılımında adaleti gözeten bir ekonomi politikası izlenmesi” olarak sıralandı.
Asgari ücret
Asgari ücret, halen bir işçi için aylık brüt 26 bin 5 lira 50 kuruş, kesintiler düştüğünde net 22 bin 104 lira 67 kuruş olarak uygulanıyor. Asgari ücretin patrona toplam maliyeti bir işçi için 30 bin 621 lira 48 kuruş. Bunun 26 bin 5 lira 50 kuruşunu işveren işsizlik brüt asgari ücret, 4 bin 95 lira 87 kuruşunu sosyal güvenlik primi, 520 lira 11 kuruşunu işveren işsizlik sigorta fonu oluşturuyor.
Çalışma ve Sosyal güvenlik Bakanlığında gerçekleşecek toplantıların ilkinde sürecin işleyişine dair takvim kararlaştırılacak. Toplantılarda ise tarafların beklentileri ve ekonomik veriler masaya yatırılacak. Komisyonun dört toplantı yapması öngörlüyor. Yeni asgari ücret rakamının 31 Aralık tarihine kadar belirlenmesi ve açıklanması hedefleniyor. Belirlenecek yeni ücret, 1 Ocak 2026 itibarıyla yürürlüğe girecek.
Türkiye'de asgari ücret tam bir keyiflilik içerisinde belirleniyor. Oysa asgari ücretin belirlenmesinde bağlayıcı kurallar olmalı. Birçok ülkede hükümet veya komisyonlar asgari ücreti belirli bağlayıcı kurallara göre belirliyor. Buna rağmen, oralardada maaşlar eriyor. Bu kurallar gerçek enflasyona endeksleme, enflasyon ve büyümenin esas alınması veya ortalama ücretin belirli bir oranı olabilir. Türkiye'de ise asgari ücret tamamen hükümetin keyfine göre belirliyor. İşte patronların çıkarlarını korumak için bu işçi düşmanı uygulamalara artık kesin bir şekilde son verilmeli ve yeniden eski kötü alışkanlıklara geri dönülmemesi için sürekli bir işçi denetim mekanizması oluşturulmalı.
Aslında kuralların çerçevesi Anayasa'da var: Asgari ücret tespitinde emekçilerin geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da göz önünde bulundurulur. Geriye ise bunu uygulamak kalır.
Emekçilerin geçim şartları, uluslararası standartlarda olduğu gibi işçinin kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ihtiyaçları dikkate alınmalıdır. Bunun için sendika ve farklı kurumları dört kişilik bir ailenin ihtiyaçlarını normal bir şekilde karşılayabileceği ücret seviyeleri genelde belirleniyor. Geriye ise bu ücretlerin uygulanması için gerekenin yapılmasıdır. Bu yapılmadığında da işçi sınıfı seferber olup bunun fiilen uygulanmasını sağlamalıdır.
2026 asgari ücreti ne olmalı
Asgari ücret kehanetleri yüzde 20-25 bandında dolaşıyor. Bunlar gayri ciddi ve akıl dışı oranlardır. Tabii ki patronlara göre bu bile çoktur. Hükümet ölümü gösterip sıtmaya razı etmek istiyor. Günün sonunda hükümet yüzde 26-27 bandına çıkarsa bunu başarı olarak sunacak. Oysa bu miktarlar akıl dışıdır. Ne geçim şartlarına uygundur ne de hayat pahalılığına uygundur.
Asgari ücretin normal yaşam şartlarına çıkarılması, yani 50-60 bin seviyesine çıkarılması gayet mümkündür. Tabii ki patronlar kârlarına dokunmayı böyle bir şeyi hiç de istemiyorlar.
Asgari ücrette en önemli ölçü büyümeden, pastadan işçilerin adil bir pay almasıdır. Buradaki ölçü asgari ücretin Kişi Başına Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (pasta) KB GSYH, içindeki payıdır. Bu pay asgari ücretin ilk kez ülke çapında saptandığı 1974'te yüzde 80.6 ve 1978'de yüzde 75.1 idi. 1999'da 68.8 idi. AKP döneminde 2004'te 60.3 ve 2016'da 59.7 idi. Görüldüğü gibi son 50 yılda asgari ücretin pastadaki payının en yüksek olduğu dönem 1974 yılındaki CHP-MSP koalisyon hükmeti dönemidir. AKP döneminde de birkaç kez asgari ücretin pastadaki payı yüzde 60 civarına yükseldi. 2025 yılı itibariyle asgari ücretin pastadaki payı yüzde 43-44 seviyelerine düştü.
Son durum
2026 asgari ücret tartışmaları Komisyon yapısına sıkışmış durumda. Türk-İş görüşmelere katılmak için « Komisyon yapısı değişsin » diyor. Türk-İş patron taraftarı bir sendika olduğu için ne patronları ne de hükümeti karşısına almak istemiyor.
Türkiye'de asgari ücret tespit sürecinde bağlayıcı kuralların olmaması ve hükümetin Komisyonu bile dikkate almadan keyfi olarak karar vermesidir. Hükmet için asgari ücret, kemer sıkmaya dayalı ekonomi politikasının basit bir aracıdır. Amaç emekçilerin ücretlerini mümkün olduğu kadar düşük tutmak için asgari ücreti de en düşük seviyelerde tutmaktır.
Asgari Ücret İnisiyatifi, Kadıköy'de başlattığı eylemleri tüm işçi sınıfını kapsayacak bir şekilde Türkiye'nin dört bir tarafına yaymalı ve de hükümetin ve patronların bu sefalet ücretlerine karşı işçi sınıfı üretimden gelen gücünü kullanarak hak ettiği bir asgari ücreti « söke söke » almalıdır.
(30.11.25)