Sinif Mucadelesi
Venezuela

Hugo Chavez’in politikası

Sosyal ama sosyalist olmayan önlemler
Perşembe 18 Nisan 2013

Hugo Chavez’in cenaze töreni, sağlığında kendisine gösterilen sıcak, güçlü heyecanı ortaya koydu. Bu heyecan, rejim tarafından dayatılmıyordu. Rejim, eleştirel yaklaşanlarca bir diktatörlük olarak gösterilse de kitlelerin yararlandıkları somut önlemler de uyguladı.

Rejimin 14 yıldan beri uygulamaya koyduğu bir çok sosyal çalışma, gerçekten de sosyal eşitsizlikleri azaltmaya katkıda bulundu. Bundan daha da dikkat çekici olan, bütün dünyada tam tersi bir olguya tanık olunması: Zengin ülkelerde, büyük şirketlerin kârını ve ayrıcalıklı sınıfların servetini korumak, hatta arttırmak için ücretler ve emekli aylıklarında kısıtlama yapılıyor, kamu hizmetlerine giderek daha az para ayrılıyor, sosyal programlar ve sosyal güvenlik azaltılıyor.

Kuşkusuz, önemli bir petrol gelirinin olması, Chavez rejiminin, sosyal çalışmaları finanse etmesine olanak sağladı. Onu eleştiren bütün politikacılar ve yorumcular, çok uluslu şirketlerin ve ikincil olarak da yerel mülk sahibi sınıfların kârının, sosyal bütçelerin önüne geçmesi için eleştiri yapıyorlar. Onların gözünde, bütün bunlar sadece, en zenginler yararlandığı sürece üzerine söyleyecek hiçbir şey bulamadıkları kötü bir sosyal duruma, bayağı, adi bir ’’clientalizm’e’’ yani müştericiliğe (kişi kayırma temeline dayanan siyaset) yanıt veren, giderilmesi gereken eksikliklerdi.

Chavez’in rejimine karşı en fazla kin duyanlar bile, rejiminin aldığı sonuçları kabullenmek zorunda kaldılar. Böylece, Le Monde gazetesi, ılımlı ama son günlerde çok sık tekrarlanan kınamayı içeren bir başlık altında, “Bolivarcı Devrim (Latin Amerika Kıtası’nın sömürgecilikten kurtulma mücadelesine katkıda bulunan siyaset adamı – çn), ekonominin kötüleşmesine rağmen sosyal uygulamalara öncelik verdi” biçiminde, anımsatıcı rakamlar yayınladı.

1998 ve 2011 yılları arasında GSMH (Gayri Safi Milli Hasıla) 3 bin 889’dan, 10 bin 731’e yükseldi. Aynı zamanda yoksulluk oranı da % 49’dan %27,4’e indi. Aynı şekilde, zenginlik dağılımı göstergesi,
0,49’dan 0,39’a düşerek, (0=eşitlik; 1=eşitsizlik) gelişimin tartışmasız bir biçimde olumlu yönde olduğunu gösterdi. Sonuç olarak, çocuk ölümleri bin doğum üzerinden, 20,3’den 12,9’a geriledi.

Rejimin eğitim alanında da iyi sonuçlar aldığı eklenebilir. UNESCO, Venezuela’yı Chavez yılları boyunca, okuma yazma sorunu olmayan ülkelerin listesine kaydetti.

2008 yılında, rejimin yararına, besin ürünlerinin temini bazen çok karmaşık olmasına rağmen, birinci derecede gerekli tüketim maddelerinin sağlanması çalışmaları sayesinde, bunların tüketiminde % 16,5’lık bir artış kaydedildi.

Sağlık sektörü, daha en başından beri, Latin Amerika’nın büyük burjuvazisinin bile, Castro karşıtı olmasına rağmen sağlık sorunlarını hala çözmeyi tercih ettikleri ülke olan Küba’nın doktorlarının teknik ve teorik bilgisinden yararlandı. Chavez rejimi, bu yardım sayesinde, çok sayıda mahalle dispanseri açabildi. Ancak hala tıbbi malzemesi olmayan ve kapanan dispanserler de söz konusu. Chavez’in kendisi bile kamuoyu önünde bu sorunların ve güçlüklerin varlığını kabul etti. Rejim, konut sorunu konusunda da, ülkede 3 milyon sosyal konuta ihtiyaç varken, sadece 350 bin konut inşa ettirebildiğini de kabul etti.

Genel olarak işsizlik geriledi ve çeşitli işler en yoksulların % 20’sinin yaşam koşullarını iyileştirdi. Bu ise eşitsizliğin yaygın olduğu Latin Amerika için az değil. Ancak, petrol gelirlerinin önemi, en zenginlerin ve çok uluslu şirketlerin ulusal gelir üzerinden aldıkları payları arttırmalarını engellemedi. 2011’de en zenginlerin % 20’si, ulusal zenginliklerin % 44’ünü gasp etti, en yoksullar ise bu zenginliklerden ancak % 6 oranında yararlanabildi. Yani hala, “21. yüzyılın sosyalizmi” tarafından hiç eleştirilmeyen çok uluslu şirketler kadar yerel mülk sahibi sınıflar için de bir tolerans söz konusu. Öyle ki, Chavez’in kendisi bile bazen net olarak “patronlarla birlikte sosyalizm” olarak tanımlanan bir sosyalizmin yanlısı olduğunu söylüyordu. İşte Chavizmin sınırları tam da bu noktada ortaya çıkıyor. LO (15.03.2013)


Ana sayfa | İletişim | Site planı | |

Site yaşamını izle tr  Site yaşamını izle Arşiv  Site yaşamını izle Arşiv 2013  Site yaşamını izle Sınıf Mücadelesi Sayı : 178 - 5 Nisan 2013  Site yaşamını izle Uluslararası Gündem   ?