Marikana maden işçileri Lonmin’i geriletti
Marikana (Güney Afrika’nın kuzey batısında yer alan bir köy) Lonmin maden işletmesinde platin üreten 38 bin maden işçisi, 18 Eylül’de, 40 yoldaşlarının hayatına mal olan 6 haftalık bir grevden sonra, maden işletme devine geri adım attırdılar.
Kuşkusuz talep ettikleri 1.250 avroluk aylığı elde edemediler. Ancak hemen % 11 ile % 22 arasında bir artış ve gelecek ay müzakere edilecek %12’lik başka bir artışı kazandılar. Bu 2011 yılının, kömür, elmas, altın ocakları ve metalürjide gerçekleştirilen dört büyük grevde elde edilen taleplerden 3 kat daha fazla.
Marikana grevi, birçok açıdan dikkete değer. Öncelikle bu grev, kontrol dışında, yani maden işçileri sendikalarının bürokratik aygıtlarının muhalefetlerine rağmen gerçekleştirildi. Ayrıca Marikana grevcileri, kararlılıklarından kaynaklanan güçleriyle, bölgenin temel maden ocakları çalışanlarını da kendileriyle birlikte greve sürüklemeyi bildiler.
16 Ağustos’ta grevcilerin saflarında 34 kurban verilmesine yol açan katliamdan sonra birçok maden ocağında iş bırakıldı. Ancak Marikana grevcilerinin korteji, bir maden ocağından diğerine giderek bu iş yavaşlatmayı greve dönüştürdü. Buna bağlı olarak, 11 Eylül’de dünya platin üretiminde birinci olan Anglo Platinum, Rustenburg maden havzasındaki maden ocaklarındaki üretimi durdurdu. Bunu izleyen günlerde diğer krom ve platin tröstleri çalışanları da aynı şeyi yaptılar.
Maden işletmeleri kendilerini aniden hızla yayılan hareketin içinde buldular ve hareketin kıvılcımlarının yayılmasını engellemeye çalıştılar. İşten çıkarma tehditleriyle maden ocaklarını kapatan bu işletmeler, rejimin baskı güçlerine çağrıda bulundular. 15 Eylül’de ordunun ve polisin hafif zırhlı araçlarıyla, helikopterlerle desteklenerek Marikana grevcilerinin yaşadığı en önemli gecekondu bölgeleinden biri olan Nkaneng’a operasyon düzenlediler ve çok sayıda kişinin yaralanmasına neden oldular. Ordu aynı zamanda, Rustenburg bölgesini çevreliyordu.
Ama burada hiçbir şey olmadı. Marikana grevcileri, bölgedeki diğer maden işiçilerinin de harekete geçmesiyle güçlenerek mücadelelerini sürdürdüler. Sonuç olarak hiçbir şeyin durduramayacağı belli olan hareketin karşısında taviz veren Lonmin oldu.
Bu da bir şeyi değiştirmedi. Özellikle de Rustenburg maden havzasında, Aquarius ve XStrata gibi diğer büyük önemli maden işletmelerinin işçileriyle, Anglo Platinum işletmesinin 26 bin maden işçisi de grevi sürdürüyor. Ve grev dalgası, özellikle de uzun zamandan beri ülkenin birçok maden bölgesindeki altın üretim yataklarına yayıldı. 29 Ağustos’tan itibaren Johannesburg’un yakınındaki KDC GoldFields’in şirketlerin bulunduğu yerde, çalışan işçilerin çoğunluğu olan 46 bin maden işçisi greve başladı. Bu tarihten itibaren birçok büyük maden ocağı işçisi onlara katıldı. Bunlar arasında Güney Afrika altın üretiminin bir numaralı şirketi AngloGold Ashanti’ye ait olan maden ocaklarının işçileri de var.
Rejim ve madencilik tröstleri, bugün Lonmin’in gerilemesinin yol açacağı grevin bulaşıcılığından endişeleniyorlar. Hareketin kalbi olarak kalan Rustenburg maden havzasında sıkıyönetim kanunları çıkarıldı .
Ancak maden işçileri, hatta talepleri belirli anlamlarda yerine gelen Marikana işçileri, Nkaneng’de 19 Eylül’de gerçekleşen ayaklanmaya tanık olarak, ayrıca 15 Eylül’de polis saldırısında yaralanan sevilen bir belediye konseyi üyesinin ölümünün açıklanmasından sonra, ya da d’Anglo Platinum işletmesine yayılan ayaklanmalara tanık olarak, göz korkutmayı hiç elden bırakmadılar: Her iki ayaklanmada da baskı güçlerinin zırhlı araçları, uzak bir yere çekilmeleri zorlanarak devrildi ve yakıldı.
Maden işçileri bu hareket süresince, geçmişte Apartheid (Güney Afrika’da uygulanan ırkçı ayrımcılık politikası) döneminde yaptıkları mücadelelerle edindikleri büyük bir politik saygınlık, ekonomik ağırlık kazandılar ve sayılarının artışı kadar kararlılıklarını ve örgütlenme kapasitelerini de ispatladılar. Kısacası kontrol edilemeyen bir krize batmış durumdaki burjuvaziyi korkutacak ve ondan çok daha fazla şeyler koparacak olanaklara sahipler. LO (28.09. 2012)
