Kâr düzeni, böyle sürüyor!
Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesindeki bir özel kömür işletmesinde grizu patlamasında yaklaşık 220 metre derinlikte 19 işçi öldü. Bursa’daki yerel gazeteciler, ölenler dahil maden işçilerinin genellikle maden civarında yaşadığını ve ortalama 600-700 lira aylık aldığını yazdı. İşçilere reva görülen yaşam ve çalışma koşullar bu!
Grizu patlamasında 1.600 derecelik bir ısı ortaya çıkar. Oradakilerin hepsi o an ölür, ölmeyenler de zehirli gazla dakikalar içinde ölür.
Patlamayı, maden tabakalarını gevşetmek için kullanılan dinamit tetikledi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer, madende iki kez dinamit kullanıldığını, ilk patlamadan sonra gaz oranının normal olduğunun anlaşıldığını, ikinci dinamitten önceki gaz oranıyla ilgili bilgi olmadığını açıklayarak "Mayısta denetim yapıldı, eksikliklerin giderilmesi için süre verildi" dedi. Ancak eksikliklerin nasıl giderildiği hiç takip edilmemiş. Hayati tehlikenin olduğu madencilikte, hayati tehlike taşıyan eksiklikler, örneğin havalandırma sorunları giderilene kadar madenin kapatılması gerekirken, bu şimdi 19 işçinin ölümünden sonra yapıldı.
Sendikacılar, bu ocağının gazlı bir ocak olmadığını, doğal havalandırma olduğunu söyleyip, bu tür ocaklarda metan gazının uzun sürede biriktiğini belirtiyorlar. Demek ki, uzun süre ölçüm yapılmamış, ya da ölçüm için yeterli donanım yoktu. İşverenler "pahalı oluyor" diye her vardiyaya mühendis koymuyor, bir mühendis bazen üç maden ocağına birden bakıyor.
Madencilikte nitelikli eleman, mühendis bulundurma, gaz ölçümü, havalandırma, denetim konularında uluslararası standartlar vardır. Hükümet, Ağustos ayında yaptığı bir yönetmelik değişikliğiyle bunları "ek maliyet olarak gören" özel şirketler için standartları bozdu. Kuralsız çalışmaya kapı açtı, sonuçta işçiler canından oldu. Şimdi her zaman yapıldığı gibi kazalarında sorumluluğu işçilere ve mühendislere yıkılmaya çalışılacak. Oysa asıl sorumlu, işçinin güvenliğini önemsemeyen, patronuyla, hükümeti, yasalarıyla bu kâr düzenidir.
Nitekim madenin ve patronun geçmişi bunu anlatıyor: Facianın olduğu Bükköy Madencilik’in sahibi Nurullah Ercan maden mühendisi. Kazadan sonra kayıplara karışan Ercan sahip olduğu Bolu’daki maden ocaklarında 2000 yılında yaklaşık 400 işçiyi, sendikada örgütlendikleri için işten çıkardı. İşçiler, altı yıllık mücadeleden sonra haksız işten çıkarmaya karşı davalarını kazandılar. Bununla da yetinmeyip sendikalaşmaya karşı farklı maden ocakları için farklı taşeron şirketler kurdu; Bolu’da 20 civarında taşeron şirketle çalışıyor. Üstelik bakan daha önce hiç kaza olmadı dediği madende, daha önce de patlama olduğunu ve 4 işçinin öldüğünü orada yaşayan ve çalışan madenciler çok iyi biliyor. (10.12.09)
