Metal iş kolunda yeni toplu iş sözleşmeleri
Metal iş kolundaki yeni toplu iş sözleşmeleri süreci yeniden başladı ve şu andaki gidişatın geçmişteki durumdan çok farklı olmadığı görülüyor. Sendika temsilcileri, emekçileri örgütleyip MESS’e karşı üretimden gelen güçlerini kullanarak yaşanılabilir bir ücret ve insanca çalışma şartları elde edebilmeleri için harekete geçirmeye çalışmıyor. Aksine her zaman yaptıkları gibi emekçilerin fikir ve onaylarını almadan, MESS’in kabul edebileceği taslaklar hazırlıyor. Bu siyaset ve uygulamalar, sadece Türk-İş’e bağlı Türk Metal ve Hak-İş ile sınırlı değil. Maalesef DİSK’e bağlı Birleşik Metal Sendikası da çok farklı davranmıyor.
Evrensel gazetesine konuşan işçiler; “Taslakta yer alan zam talebinin pazarlıksız kabul edilmesi durumunda dahi işçi ücretlerinin yoksulluk sınırı altında kaldığını, şirketler kârlarına kâr katarak büyüdüğünü, zam talebinin yetersiz” olduğu söylediler.
Bir önceki MESS görüşmelerinde bile Birleşik Metal’in önerisi %34 zam olmasına rağmen bu defa önerisi bile %30 ile sınırlı. Yani özcesi, eğer metal emekçileri 2015 yılı sözleşmelerinde elde ettikleri hakları korumak istiyorlarsa 2015’te yaptıkları gibi kendileri fabrikalarda örgütlenip üretimden gelen güçlerini kullanıp söke söke almalılar. Eğer emekçiler üretimden gelen güçlerini kullanmazsa sonuç şimdiden belli. Sendika yöneticileri ile MESS temsilcileri birkaç toplantı yapacak, bir sürü güzel laf edecekler ve en sonunda MESS’in uygun gördüğü sözleşmeyi imzalayacaklar.
Metal emekçileri böyle bir sonuca mahkûm mudur? Kesinlikle hayır. Metal emekçileri hem üretimdeki konumlarından hem de özellikle 1998 yılından beri, özellikle de 2015 yılındaki mücadele ve eylemlerinden elde ettikleri deneyim ve birikimlerinden dolayı, sendikacıların ipiyle kuyuya inmeden, MESS’e isteklerini kabul ettirebilir. MESS patronlarının kasaları tıka basa para dolu. Kârları durmadan zirve yapıyor. Tabii ki emekçiler onları zorlamadan, emekçilere bir kuruş zam bile vermezler.
Yukarıda söylenenlerin nasıl mümkün olduğunu hatırlatmak için 2015’te metal işkolu emekçilerinin başarılı mücadelelerinden birkaç alıntı yapmak yerindedir: (1)
“Renault’ta 1998 ve 2012’de yaşanan deneyimlerde “öncülerin” nasıl hemen işten atıldıkları kıdemli emekçilerin hafızalarında canlıydı ve bunlardan dersler çıkarılmıştı. Emekçiler birleşmeliydi ve hatta hep birlikte hareket etmeli, sadece ve sadece kendi öz güçlerine güvenmeliydiler… Birkaç gün boyunca emekçiler, önce fabrika girişinde son servisin gelmesini bekleyip hep birlikte içeri girdiler. Her vardiya değişikliğinde bin, bin 500 emekçi, toplanıp herkesin kimliğinin tamam olduğunu, hiçbir sorun olmadığını denetleyip sonra hep birlikte fabrikaya girip iş başı yaptılar.”
“Böylece eylemlerin her aşamasında emekçiler, güçlerini değerlendirdiler ve aralarındaki bağların arttığını ve birlikteliğin güçlendiğini gördüler. Renault’taki eylemlere paralel olarak, Tofaş başta olmak üzere, diğer Mako, Çoşkunöz, Ototrim, Delphi, Valeo gibi otomativ sektöründe çalışan fabrikalarda da yapılan sözleşmelere ve bunları savunan Türk Metal sendikasına karşı eylemler gelişmeye başladı. Birçok emekçi, interneti kullanarak bağ kuruyordu. Sosyal medya ağları sayesinde hem Bursa’daki hem de diğer kentlerdeki emekçiler, bağ kurmayı başardı. Böylece kendi aralarında haberleşip eylemler konusunda karşılıklı bilgi edindiler.”
“Grev, Bursa sanayi bölgesinden sonra ülkenin diğer bölgelerine de yayıldı. İzmit’deki Ford Otosan fabrikasında çalışan 8 bin emekçi de 18 Mayıstan itibaren Renault emekçilerinin istekleri temelinde greve gidip kendi temsilcilerin, seçip Türk Metal’den istifa ettiler… Başka fabrikalarda da grevler oldu… Artık giderek patronlar grev dalgasından korkmaya başladı. Örneğin CMS jant fabrikasında, greve gidilecek diye bir bildiri dağıtılması patronun hemen işçilere bin lira ikramiye vermesine yetti.”
Evet, metal işkolu emekçilerinin 2015 ve hatta ondan da başarılı bir mücadele verip haklarını alma olanakları vardır; yeter ki kendilerine güvenip üretimden gelen güçlerini kullanmalı. (01.09.2021)
(1) Metal emekçilerinin mücadelesi; Sınıf Mücadelesi Aralık 2015 broşürden.
