Hedefteki Çin
Biden’ın Trump’ın yerini almasından bu yana ilk kez bir araya gelen G7’nin* dünyanın temel yedi güçlü devleti, ABD, Kanada, Almanya, Büyük Britanya, Fransa, Japonya ve İtalya’nın liderleri, 13 Haziran’da yapılan zirvede aralarındaki rekabete rağmen ortak bir duruş sergilediler.
Küresel salgın (pandemi), zengin ülkelerin liderlerini, yoksul ülkelere bir yıl içinde ABD’nin yarısını sağlayacağı bir biçimde, 1 milyar doz aşı sağlamayı önermeye zorladı.
Zengin ülkelerin nüfusunun önemli bir kısmı aşılanmış olduğundan, böylesi bir angajman öncelikle Pfizer, Moderna, AstraZeneca ve aşı dozlarını yüksek fiyatlarla satacak olan ecza sanayindeki diğer laboratuvarlar için iyi bir hediye olacak. Gerçekten de, patentlerin kaldırılması hemen yarın gerçekleştirilmeyecek: G7 yöneticileri sadece «tartışmaları DSÖ’nün önünde sürdürme taahhüdünde bulundular».
Bu G7’yi hareketlendiren diğer bir konu ise Çin ile olan ilişkiler. Biden’ın üslubu Trump’ınkiyle kesişsede politikaları pek farklı değil. Trump gibi, Biden da Çin’i Amerikan kapitalistlerini ve dünyadaki Batı hegemonyasını tehdit eden «haksız bir rakip» olarak görüyor.
Bir kere daha «ipek yolları», yani Çin’in Avrupa’ya, Afrika’ya ve diğer yoksul ülkelere açmaya çalıştığı yollar ve ekonomik ortaklıklar söz konusu. G7’nin ertesi günü, Brüksel’deki eski Sovyetler Birliği’ne karşı oluşturulan askeri ittifak, NATO zirvesi sırasında, Çin, ilk kez «büyüyen bir tehdit» olarak belirlendi ve hırsları «uluslararası düzen için sistemli bir meydan okuma» olarak nitelendirildi.
Biden ve Batılı liderler ne derlerse desinler ve büyük Çinli firmaların dünya pazarına girmelerine rağmen, açıkçası Çin Amerikan hegemonyasını tehdit etmekten çok uzak bulunuyor. Çokça kötülenen «İpek Yolları», Çin’in Avrupa ülkelerine mal ihraç etmesinden daha çok, Avrupa ülkelerinin Çin’e mal ihraç etmesine hizmet edecek. Çin’in suçlandığı askeri tehdit konusuna gelince, Güney Çin denizinde devriye olarak dolaşmak üzere, kendi kıyılarından 10 binlerce kilometre öteye, denizaltılarını, uçak gemilerini gönderen Fransızlar da dahil, batılı güçlü devletlere, aşırı dozda arsızlık, hayasızlık ve utanmazlık gerekiyor.
Aslında hegemonyasını, kriz içinde bulunan kapitalist ekonomide ne pahasına olursa olsun sürdürmeye kararlı olanlar, ABD’den başlamak üzere öncelikle emperyalist güçlü devletler, savaş çığırtkanlığı yapıyorlar.
Bu güçler birbirleriyle rekabet halindeler ve aynı ligde oynamıyorlar. Bir yandan, Almanya, Fransa, Japonya veya İtalya, Çin hükümeti tarafından misilleme yapılması tehlikesi karşısında ulusal kapitalistlerinin işlerini tehlikeye atmak istemiyorlar. Ancak diğer yandan, Avrupalı yöneticiler, büyük ölçüde ABD pazarına bağımlılar (yılda 5.000 milyar dolar) ve Biden’a ayak uydurmaktan başka seçenekleri bulunmuyor. Sahneye koydukları «sarı tehlike», onların, emekçilere bir günah keçisi belirlemelerini ve Çin’e karşı rekabet gücü elde etmek adına dayatılan fedakarlıkları haklı göstermelerine olanak sağlıyordu.
Birbirine karşı çekinceleri ne olursa olsun, ticaret savaşının mantığının kendisi ve bundan kaynaklanan diplomatik gerilimlerle birlikte, hatta askeri gerilimler, savaşa yol açabilir.
(23.06.2021)
