Akaryakıt zamları ayaklanmaya yol açtı
1 ocakta benzine %20, dizele %16.5 zam yapılması kitleler arasında öfke patlamasına yol açtı ve protesto gösterileri Meksika’nın toplam 32 eyaletinin üçte ikisine yayıldı.
En az bin civarında mağaza yağmalandı ve birçok yerde polisle çatışmalar yaşandı. Bin 500 kişi tutuklandı, ölü sayısı 5’e çıktı. On binlerce mağaza, isyan nedeniyle kepenk indirdi. Hatta yağmalama olaylarına, polisin de katıldığı görüldü. Bir eyalet valisi, isyanı yatıştırmak amacıyla, kendi bütçesinden ayırdığı parayla bedava alış-veriş kuponları dağıttı. Yine de öfke dinmedi ve yürüyüşler arttı.
Meksika, büyük bir petrol üreticisi ülke olmasına rağmen akaryakıt ithal ediyor. Devlet, akaryakıt ürünlerine destek veriyordu ama 2013’te Başkan Pefia Nieto aldığı bir kararla, desteğe son verdiği için fiyatı tırmandı. Enerji reformunun amacı, akaryakıt pazarını rekabete açmaktı.
Meksika Başkanı, isyanı yatıştırmak için akaryakıt fiyatındaki zammın nedeninin reform değil, dünya pazarındaki fiyat yükselişi olduğunu söyledi. Akaryakıt zamlarının, sosyal programları koruyabilmek için yapılması gereken bir fedakarlık olduğunu ekledi. Bir de yüksek maaş alan memurların maaşlarının %10 azaltılacağını ekledi.
Ancak tüm anlatılanlar ne kitleleri, ne sendikaları ne üniversite çevrelerini ne dini çevreleri ne patronları ne de siyasetçileri, kısacası kimseyi ikna etmiyor. Hatta fiyatın %36’sını oluşturan akaryakıt zamlarını onaylayanları bile ikna etmiyor.
Bütün hükümet kurum ve kuruluşları, akaryakıt zammının geri alınmasını talep ediyor. Çünkü zam geri alınmazsa, bütün gıda fiyatlarında önemli zamlar olacak. Örneğin bir hafta içerisinde Meksikalıların en çok tükettiği gıda olan mısır ekmeği (tortilla), bölgeler göre, %3 ile 6 arasında zamlandı.
Hükümet, kitlelerden böyle bir tepki gelebileceğini öngöremediği için şimdi siyasi bir kriz ile karşı karşıya.
İktidardaki Devrimci Kurumsal Parti (PRI), muhalefetteki Devrimci Demokrat Partiyi (PRD) ve lideri, Andres Manuel Lopez Obrador’u durumdan yararlanmak istemesi nedeniyle suçluyor.
Bu olay, PRI için hiç iyi değil. 2012’de Pefia Nieto’nun seçilmesi, seçimlerdeki yolsuzluklar nedeniyle büyük kitlesel tepki yürüyüşlerine yol açmıştı. Ardından da Iguala’da yerel siyasetçilerin emriyle alçak bir uyuşturucu çetesi tarafından 43 öğrenci öldürülmüştü. Şimdi görülmemiş boyutlara varan isyan yaşanıyor. Yeni seçimlere bir yıl varken, PRI önümüzdeki seçimleri kaybetmekten çok korkuyor. LO (27.01.2017)
