Ayar kabul etmeyen pazarlar
Çin’de geçen yaz borsada çalkantı yaşandı ve ardından Çin yetkilileri ocak 2016’dan itibaren, “yangın önleme” sistemi diye bir uygulama kararı aldı. Borsada %5’lik düşüş durumunda işlemler 15 dakika; %7’lik düşüş durumunda ise ertesi güne kadar durdurulacak. Böylece panik havasının giderileceği ve borsaların sakin bir şekilde açılacağı ümit ediliyordu.
Bu gibi yöntemler dünyanın başka farklı ülkelerinde olsa da borsa, ne Çin’de ne de başka bir ülkede denetlenebilecek konumda değil. Hiçbir yasa, spekülatörlerin istedikleri gibi hisse satın almasını veya satmasını engelleyemez. Bu nedenle spekülatörler, kazanç hırsıyla istedikleri gibi davranıyor.
Çin’de bu yeni kuralın uygulanmaya başladığı ilk gün Şangay ve Şenzen borsaları, %5 kuralını uygulamak zorunda kaldı. Ama spekülatörler verilen aranın hemen ardından hiç de sakinleşmeyip satışı daha da hızlandırdıkları için %7 sınırı, 15 dakika içerisinde aşıldı. İki gün sonra, aynı senaryo tekrarlandığı için Çin borsası yetkilileri, emir dinlemeyen borsaya sözlerini geçiremedi ve aynı uygulamayı tekrarlamak zorunda kaldı.
Şimdi Avrupa borsaları da etkilenmeye başladı ve uluslar arası finans çevreleri, bu durumu fırsat bilip dünya finans sisteminin bu yeni krizinden Çin’i sorumlu tutuyorlar. Çin’i “pazarların psikolojisini anlamamakla” suçluyorlar. Batıda borsaları ne güzel idare edebildiklerini anlamak için emlak krizini veya internet krizini ne güzel yönettiklerini hatırlamak yeterli olsa gerek!
Borsa pazarlarında ne olacağını önceden kestirebilmek olanak dışı çünkü onlar da tıpkı kapitalist sistemin kendisi gibi tamamen anarşik bir yapıda olup sadece kısa vadeli kâr peşinde koşan küçücük bir azılığın emrinde. Milyonlarca insanın yaşamı, spekülasyon ve belirsizliklerinin gidişatı ile belirleniyor. Bu düzenin temel kuralları budur. İşte krizlerin de esas sorumlusu bu düzenin kendisi. LO (22.01.16)
